Skoki rozwojowe u dziecka – czym są?

Każdy skok w rozwoju do czas, gdy dziecko zdobywa kolejne umiejętności. Poprzedzony jest okresem, w którym zmienia się jego zachowanie. Może być płaczliwe, rozdrażnione i niechętne do zabawy. Najwięcej skoków rozwojowych jest w pierwszych latach życia, kiedy dziecko intensywnie się rozwija. Czy pojawiają się u wszystkich niemowląt i jak je rozpoznać?

Skoki rozwojowe u dziecka – co to jest?

Początkowe lata życia dziecka to bardzo intensywny czas. Ich rozwój jest bardzo dynamiczny. Zdobywają kolejne umiejętności ruchowe, komunikacyjne. Ich tempo i zakres jest indywidualną sprawą każdego dziecka, na co mają wpływ czynniki genetyczne i środowiskowe. W pierwszym roku życia jest ich aż 7. W okresie poprzedzającym skok rozwojowy z reguły obserwuje się zmianę poziomu aktywności dziecka. Domaga się bliskości opiekuna. Może być nadmiernie rozdrażnione i mieć kłopoty ze snem. Wynika to z procesu dojrzewania układu nerwowego. Dziecko dostrzega coraz więcej detali ze swojego otoczenia, starając się przetworzyć docierające bodźce.

4-5 tydzień – pierwszy skok rozwojowy

Pierwszy skok rozwojowy obserwuje się, kiedy maluch przechodzi z okresu noworodkowego w niemowlęcy. Wzrasta zdolność percepcji bodźców ze środowiska zewnętrznego, wzrasta jego mobilność, a wzrok wyostrza się. Dziecko rozpoznaje głos mamy. Zaczyna świadomie się uśmiechać. Ze względu na wyostrzenie zmysłów, intensywne dźwięki, zapachy, światło, mogą budzić niepokój malucha. Często w tym okresie dzieci stają się bardziej płaczliwe.

• Wzrost aktywności ruchowej

• Skrócenie ilości godzin snu

• Skupianie wzroku na poszczególnych przedmiotach

• Pierwszy świadomy uśmiech

7-8 tydzień – drugi skok rozwojowy

Drugi skok rozwojowy często jest określany jako „świat wzorców”. Dziecko rozpoczyna rozpoznawać pewne schematy np. czynności poprzedzające karmienie. Wzrasta zainteresowanie różnymi fakturami, kształtami, kolorami. Rozpoznaje twarze rodziców. Cały czas poprawia się koordynacja ruchowa malucha. Zaczyna wydawać określone dźwięki. U niektórych maluchów pojawiają się problemy ze snem lub karmieniem.

• Rozpoznawanie powtarzalnych wzorców

• Zwiększenie aktywności ruchowej w obrębie rąk

• Podnoszenie główki w leżeniu na brzuchu

10-12 tydzień – trzeci skok rozwojowy

W tym okresie wzrasta zainteresowanie dziecka otoczeniem. Moduluje ono głos, gawędząc i piszcząc. Ruchy nabierają płynności. Maluch zaczyna odpychać się nóżkami, a także łapać przedmioty oburącz. Często obserwuje się obniżenie apetytu oraz problemy ze snem (więcej o zaburzeniach snu: https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/bezsennosc-zaburzenia-snu-objawy-przyczyny-i-leczenie-bezsennosci,151.html ).

• Wodzenie wzrokiem za przedmiotami

• Obracanie głowy za przedmiotem

• Dostrzeganie natężenia głosu, światła

• Świadome łapanie przedmiotów

14-19 tydzień – czwarty skok rozwojowy

W tym okresie mobilność zdecydowanie się poprawia. Maluch zaczyna pełzać i raczkować, przewraca się sam z pleców na brzuch. Zaczyna dostrzegać zależność akcja-reakcja np. wydawanie dźwięków po naciśnięciu zabawki. Zaczyna rozpoznawać krótkie słowa.

• Pierwsze próby pełzania i raczkowania

• Reakcja na swoje imię

• Rozpoznawanie odbicia w lustrze

• Pierwsze wymawiane ciągi sylab

22-26 tydzień – piąty skok rozwojowy

Jest to trudny okres dla rodziców. U dzieci pojawia się lęk separacyjny. Często płaczą, gdy rodzic wychodzi do drugiego pokoju, ponieważ nie rozumieją, że zaraz wróci. Maluch preferuje obecność znanych mu osób. Często reaguje lękiem i płaczem na obcych. Wyrzynają się pierwsze zęby mleczne. Lepiej utrzymuje balans ciała. Rozpoznaje krótkie zdania.

• Lęk separacyjny

• Rozpoznawanie osób (związków między ludźmi)

• Wkładanie przedmiotów do pudełek

• Skupienie na książeczkach i pokazywanych bajkach

• Umiejętność samodzielnego siadania

33-37 tydzień – szósty skok rozwojowy

W tym czasie lęk separacyjny powinien powoli ustępować, jednak maluch domaga się ciągłej uwagi. Potrafi rozpoznawać pewne cechy wspólne przedmiotów. Chwytanie rzeczy pomiędzy kciukiem a palcem wskazującym jest już dobrze wyćwiczone. Rozwijają się kolejne emocje – zazdrość, empatia.

• Rozwój inteligencji
• Pokazywanie nastroju
• Przejęcie inicjatywy w zabawie
• Rozpoznawanie przeznaczenia przedmiotów

41-48 tydzień – siódmy skok rozwojowy

Maluch zaczyna rozumieć, że musi wykonać konkretną czynność, by osiągnąć zamierzony skutek. Podejmuje pierwsze próby samodzielnego ubierania i rozbierania się, zakładania butów. Potrafi naśladować odgłosy. Poprawia się komunikacja ze światem zewnętrznym, potrafi wskazać konkretne przedmioty po usłyszeniu ich nazwy.

• Lepsze rozumienie ciągów przyczynowo-skutkowych
• Odtwarzanie czynności wykonywanych przez rodziców

• Pierwsze samodzielne kroki